Linux Nedir ?

Merhabalar, Linux sohbetlerimize bu yazımız ile başlıyoruz. Bu yazımıza tabiki Linux Nedir ? sorusuyla başlayalım. Ne olduğunu bilmezsek, ne yapacağımızı da bilemeyiz 🙂 Bu yazımızda Linux’un ne olduğundan, ne işe yaradığından, ne gibi işlemler yapılabildiğinden, ufak bir tarihçesinden bahsedecek ve eğlenceli bir yazı ile Linux yazılarımıza merhaba diyeceğiz. Hadi başlayalım !

Şimdi öncelikle Linux’un ne olduğundan bahsedelim. Linux; 1999 yılında Linus Torvalds tarafından kurulan ve o zamanlarda meşhur olan, çoğunlukla akademik ortamlarda kullanılan ve bir çeşit Unix klonu olan Minix’e rakip olması amacıyla geliştirildi. Aslında ilk başka Linux yerine Freax ismi verilecekti ama Linus ve Unix’in birleşiminden oluşan Linux ismi verildi. Yani Linux, Unix tabanlı bir işletim sistemi ve diğer işletim sistemlerinden ayrılan en önemli özelliği ise açık kaynak kodlu olması. Örneğin Windows’ta bir işletim sistemi fakat çok büyük kısmı kapalı kaynaktır, yani kodlarını göremezsiniz fakat Linux’un en ince ve can alıcı dosyalarının bile kodlarını kolaylıkla açabiliyorsunuz. E tabi bunun için biraz Linux bilginizin olması gerekiyor fakat birkaç günlük Linux kullanımıyla bile istediğiniz kaynak koda ulaşabiliyorsunuz. İşte bu yüzden Linux, Windows ve MacOS gibi kapalı kaynak işletim sistemlerinden farkını gösteriyor.

E piyasada hep içinde Windows bulunan bilgisayarlar var, peki Linux’u kim kullanıyor derseniz de, kullanımı her ne kadar Windows’a benzese de (Windows ile o kadar çok benzerliği var ki buraya yazamıyorum :)) kullanabilmek biraz bilgi ve beceri istiyor. Elbette standart kullanıcılar için kullanım kolaylığı var ama özellikle uç birim adı verilen ve Windows’tan bildiğimiz CMD (Command Prompt) ile benzer mantık ve kullanıma sahip olan terminali kullanabilmek için biraz daha detaylı bilginizin olması gerekiyor.

Aslında Linux tam anlamıyla bir işletim sistemi değil, çünkü stabil bir sürümü yok, yani Google’da Linux indir diye bi arama yaptığınızda Kali, Ubuntu, Fedora, Arch gibi birçok sonuç göreceksiniz. Peki o zaman Linux nedir ? Linux aslında bir işletim sistemi çekirdeği. Yani işletim sisteminin tabanıdır ve isteyen herkes bu çekirdeği alıp üstüne kendi mimarisini koyarak kendi Linux dağıtımını geliştirebilir. İşte bu açık kaynağın gücü 🙂

İster Linux deneyiminiz olsun, ister olmasın aslında bu zamana kadar Linux’u istemeden de olsa kullanmışsınızdır. Çünkü web sitelerinin neredeyse yarısı Linux tabanlı sunucuları kullanıyor. Aslında bu yazıyı okuduğunuza göre Linux’u kesinlikle kullandınız, çünkü web sitemiz de Linux sunucuları üzerine kurulu 🙂

Her işletim sistemi gibi Linux’un da avantaj ve dezavantajları bulunuyor. Öncelikle avantajlarından bahsedelim;

• Linux güvenilirdir. Çünkü Linux’ta herhangi bir dosya yada programın çalışabilmesi için root adı verilen yönetici şifresini girmesi gerekiyor. Sizin yönetici şifrenizi bi program bilemeyeceği için, Linux’ta sizin istemediğiniz programlar çalışamaz. Bu da bizi Linux’a virüs bulaşamaz kanısına götürüyor.
• Linux hızlı güncellenir. Yani Linux açık kaynaklı olduğu için, açık kaynağa gönül veren binlerce kişi Linux’un gelişmesinde rol oynuyor ve hâliyle bu da Linux’a çok fazla güncellemenin gelmesi demek. Fakat örneğin Windows’taki gibi güncellemelerin yüklenmesi uzun sürmüyor, aksine güncellemeler o kadar hızlı yapılıyor ki, bilgisayarınızdan çok az bi süre ayrı kalıyorsunuz 🙂
• Linux özelleştirilebilirdir. Yani aklınıza gelebilecek nerdeyse herşeyi düzenleyebilir, farklı bi görünüm verebilirsiniz. Ayrıca istediğiniz neredeyse herşeyin simgesini değiştirebilirsiniz. Bu çok havalı değil mi ? 🙂
• Linux’un farklı dağıtımları vardır. Yazının başlarına doğru bi yerde de dediğim gibi Linux aslında bi işletim sistemi değil, işletim sistemi çekirdeğidir ve isteyen kişiler bu çekirdeği alıp üstüne kendi sistem yani dağıtımını yapabilir. Tabi bunun için kimseye herhangi bir şey vermek yada ödemek zorunda değildir. Hâliyle piyasada onlarca ve belki hatta yüzlerce Linux dağıtımı var. Bunlardan en bilindikleri arasında Ubuntu, Arch, Debian sayabiliriz. Hatta öyle ki Linux dağıtımının üzerinde biraz değişiklik yapıp ayrı bi dağıtım yapmak bile mümkün, buna da kimse karışmıyor 🙂 Örneğin Ubuntu, Debian tabanlı. TÜBİTAK tarafından geliştirilen Pardus da öyle.

E hoca hep avantaj anlattın, yok mu Linux’un dezavantajı ? Elbette var. Onları da şöyle sıralayalım;

• Teknik destek sorunu yaşayabilirsiniz. Peki neden ? Linux açık kaynak kodlu dedik, açık kaynağa gönül veren gelişmesi için çalışıyor dedik ama bu kişiler tam anlamıyla profesyonel kişiler ve hepsi yardım etmek için yüzlerce forum sitesinde destek veriyor fakat siz yeni bir kullanıcı iseniz bu profesyonel kişilerin ne dediklerini anlayamayabilirsiniz, dolayısıyla yaşadığınız sorunu çözmekte zorluk yaşayabilirsiniz. Yani aslında teknik destek sorunu yok, desteği anlamak sıkıntılı 🙂
• Standart bir versiyon bulunmamakta. Örneğin Windows’un Vista, 7, 8, 10 gibi farklı isimlerde sürümleri var ve seçim yapmak zorunda olduğunuz seçenek sayısı hem az, hem de sürümler arasındaki farkları başlangıç aşamasındaki bir kullanıcı bile fark edebilir. Fakat o kadar çok Linux sürümü var ki, birbirleriyle aralarındaki farkları araştırayım, bana en uygun hangisi falan diye düşünürken bi karar veremeyebilir ve Linux kullanmaktan vazgeçebilirsiniz.
• Öğrenmek zaman alır. Çünkü Linux kullanabilmek için Windows yada MacOS gibi işletim sistemlerine göre daha çok bilgiye ihtiyacınız var. Yani bilgisayar kullanmaya yeni yeni başlayan biriyseniz ilk etapta Linux kullanmakta zorlanabilir ve anlayamayabilirsiniz. Ki zaten Windows bu yüzden popüler, yani herkesin kullanabileceği bir işletim sistemi ve çok yaygın kullanıldığından öğrenmesi daha kolay fakat Linux hem çok kullanılmıyor. Devlet dairelerinde, üniversitelerde, okullarda ve hem özel hemde resmî kurumların pek çoğunda Windows kullanılmakta, bu da Linux kullanmayı kendi başınıza öğrenmenizi gerektiriyor.

Evet Linux sohbetlerine giriş mahiyetindeki bu yazımızın sonuna geldik. Bu yazımda dilimin döndüğü, klavyemin yazdığı (:)) kadar Linux’tan bahsettik. Daha detaylı ve profesyonel yazılarımız elbette olacak, o yüzden önce web sitemizi sonra Linux Sohbetleri kategorimizi takipte kalın. Herkese hayırlı günler.