Linux Hardware Komutları

Merhabalar, bugün Linux sisteminizin donanımı hakkındaki bilgileri kontrol etmek için kullanacağınız komutlar hakkında bilgi vereceğim. Bildiğiniz üzere Linux’ta bir işlem için birden fazla yolunuz var, haliyle bu konuda da birden fazla komut bulunmakta. Bazı komutlar yalnızca işlemci veya bellek gibi belirli donanım bileşenlerini bildirirken, geri kalanı birden çok donanım birimini kapsar. Çeşitli donanım çevre birimleri ve aygıtları hakkındaki bilgileri ve yapılandırmaları kontrol etmek için en sık kullanılan komutlardan (lscpu, hwinfo, lshw, dmidecode, lspci vb.) bazılarına hızlıca gözden geçirelim.

• lscpu Bu komut cihazınızda bulunan işlemciler hakkında bilgi ve veriler sağlar. İşlemcinin mimarisini, model adını, hızını, sanallaştırma türünü ve en önemlisi de mevcut çekirdek sayısını gösterir.

• lshw Cpu, bellek, disk, usb denetleyicileri, ağ bağdaştırıcıları vb. birden çok farklı donanım birimi hakkında ayrıntılı ve kısa bilgiler raporlayan genel amaçlı bir yardımcı program. Lshw, bilgileri /proc dosyalarından çıkarır.

Ayrıca lshw -businfo ile bus bilgilerini görebilir, lshw -short ile çıktının özetini görebilirsiniz.

lspci Bu komut tüm pci veri yollarını ve bunlara bağlı aygıtlarla ilgili ayrıntıları listeler. Vga adaptörü, grafik kartı, ağ adaptörü, usb bağlantı noktaları, sata denetleyicileri vb. hepsi bu kategoriye girer.

lsscsi Sabit sürücüler ve optik sürücüler gibi scsi veya sata aygıtlarını listeler. İşletim sistemi kurulumuyla beraber gelmeyebilir, bu yüzden doğrudan kullanamayabilirsiniz fakat Ubuntu’da sudo apt install lsscsi komutunu kullanarak kurulumunu yapabilirsiniz.

lsblk Sabit sürücü bölümleri olan tüm blok aygıtları ve optik sürücüler ve flash sürücüler gibi diğer depolama aygıtları ile ilgili bilgileri listeler.

df Dosya sisteminin disk alanı kullanım bilgilerini görüntüleyen komuttur. Dosya ismi girilmezse bağlı bulunan tüm dosya sistemlerinin disk kullanım bilgileri görüntülenir.

fdisk komut satırı üzerinden kullanılan, güçlü bir disk yönetimi aracıdır. Diskiniz ile ilgili bölme, biçimlendirme, silme, yeni bölüm oluşturma gibi işlemleri fdisk kullanarak yapabilirsiniz. Komut çıktısı uzun olabileceğinden sadece bir kısmının ekran görüntüsünü koyuyorum. Son olarak bu komut doğrudan donanıma bağlandığı için komutu çalıştırmak için root kullanıcısına geçiş yapmanız gerekmektedir. Yani komutu sudo fdsik şeklinde kullanmalısınız.

mount mount komutu sistemimize bağladığımız aygıtları istediğimiz klasöre bağlamamızı sağlar. Böylece klasörün içine erişip istediğimiz şekilde kullanabiliriz. Bu işlemleri eşleştirme veya bağlama diye adlandırabiliriz. mount kaynak hedef şeklinde bir kullanımı vardır ve kaynakta bulunan dosya yolunu hedef yoluyla birleştirir, hedef yolunda kaynak yolunu görebilirsiniz. Son olarak donanım üzerinde işlem yapıldığı için komutu çalıştırmak için root yöneticisine geçiş yapmanız gerekmektedir.

free komutu ile sistemde kullanılan, boş ve toplam RAM miktarını kontrol edilir. Ayrıca free -h ile verileri tam olarak, free -m ile verileri Megabyte cinsinden, free -g ile verileri Gigabyte cinsinden görebilirsiniz.

dmidecode komutu diğer tüm komutlardan farklıdır. SMBIOS veri yapılarından (DMI tabloları olarak da adlandırılır) verileri okuyarak donanım bilgilerini çıkarır. dmicode dediginizde uzun bir donanım listesi getirecektir. Bu bilgileri filtrelemek için # dmidecode –t komutu çalıştırdığınız zaman bios, system, baseboard, chassis, processor, memory, cache, connector, slot bilgilerini ayrıntılı bir şekilde görebiliriz. Sonrasında ekrana basılan filtreleri yazarak yada donanımın DMI tip listesindeki karşılığını -t parametresinden sonra vererek sadece o donanıma özgü bilgileri ekrana basabilirsiniz.

sudo apt install sudo add-apt-repository ppa:gambas-team/gambas3 \
sudo add-apt-repository ppa:i-nex-development-team/stable \
sudo apt update
sudo apt-get install \
debhelper devscripts pkg-config dpkg-dev \
lsb-release gambas3-dev gambas3-gb-image gambas3-gb-qt5 gambas3-gb-form gambas3-gb-desktop \
gambas3-gb-form-stock git
sudo apt install i-nex

komutlarını sırayla çalıştırabilirsiniz. Eveett bu yazımızda buraya kadardı, diğer yazılarımızda görüşmek üzere.